Giới thiệu về nghệ thuật xăm hình Nhật Bản
Xăm hình Nhật Bản, hay còn gọi là Irezumi (入れ墨), là một trong những phong cách xăm nghệ thuật lâu đời và độc đáo nhất thế giới. Với hoa văn tinh xảo, màu sắc rực rỡ và những biểu tượng mang ý nghĩa sâu sắc, Irezumi không chỉ là một hình thức trang trí cơ thể mà còn phản ánh văn hóa, triết lý sống của người Nhật.
Ngày nay, mặc dù Irezumi từng bị gắn với yakuza (băng đảng tội phạm Nhật Bản), nhưng nghệ thuật này đang dần được công nhận như một phần quan trọng của di sản văn hóa Nhật Bản. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử, ý nghĩa, cũng như xu hướng xăm Irezumi trong thời đại hiện đại.
1. Lịch sử hình thành của Irezumi
1.1. Nguồn gốc từ thời cổ đại
Nghệ thuật xăm mình ở Nhật Bản xuất hiện từ thời kỳ Jomon (10.000 – 300 TCN), khi những hình xăm đầu tiên được sử dụng như một biểu tượng tín ngưỡng và để thể hiện địa vị xã hội. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy hình ảnh trên đồ gốm từ thời kỳ này có khắc họa những nhân vật với hình xăm trên cơ thể.
Tuy nhiên, đến thời kỳ Yayoi (300 TCN – 300 SCN), hình xăm bắt đầu mang ý nghĩa tiêu cực hơn. Chúng được sử dụng để đánh dấu tội phạm, tương tự như hình phạt xăm hình ở một số nền văn hóa khác trên thế giới.
1.2. Sự phát triển mạnh mẽ dưới thời Edo (1603 – 1868)
Thời kỳ Edo được coi là thời kỳ hoàng kim của Irezumi. Hình xăm trở thành một hình thức nghệ thuật, đặc biệt phổ biến trong tầng lớp thợ thủ công, thương nhân – những người không được phép mặc trang phục xa hoa như giới quý tộc.
Trong giai đoạn này, ukiyo-e (tranh khắc gỗ Nhật Bản) có ảnh hưởng mạnh mẽ đến Irezumi. Các nghệ nhân xăm mình bắt đầu lấy cảm hứng từ những tác phẩm ukiyo-e để tạo ra những hình xăm phức tạp, đầy màu sắc với các chủ đề như samurai, rồng, phượng hoàng và thần thoại Nhật Bản.
1.3. Sự cấm đoán và hồi sinh của Irezumi
Dưới thời Minh Trị (1868 – 1912), chính phủ Nhật Bản muốn cải thiện hình ảnh đất nước trên trường quốc tế nên đã cấm xăm mình, vì họ cho rằng đây là một hình thức “man rợ”. Tuy nhiên, trong thời kỳ này, người phương Tây lại rất hứng thú với nghệ thuật xăm Nhật Bản và nhiều nghệ nhân Irezumi đã chuyển sang phục vụ khách hàng nước ngoài.
Sau Thế chiến thứ hai, lệnh cấm xăm mình được dỡ bỏ, nhưng hình xăm Nhật Bản vẫn bị kỳ thị do liên hệ với yakuza. Đến nay, dù có những định kiến nhất định, Irezumi vẫn được công nhận là một nét di sản văn hóa quan trọng và ngày càng có nhiều người tìm đến nghệ thuật này để thể hiện cá tính của mình.
2. Ý nghĩa biểu tượng trong nghệ thuật xăm hình Nhật Bản
Irezumi không chỉ đơn thuần là những hình ảnh đẹp mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về triết lý sống, sức mạnh, và niềm tin tâm linh.
2.1. Rồng (Ryu – 龍)
Rồng là một trong những hình xăm phổ biến nhất trong Irezumi, biểu trưng cho sự mạnh mẽ, trí tuệ và lòng nhân từ. Khác với rồng phương Tây thường đại diện cho sự hung bạo, rồng Nhật Bản được coi là vị thần bảo hộ, mang lại may mắn và bình an.
2.2. Hổ (Tora – 虎)
Hổ là biểu tượng của sự dũng cảm, quyền lực và bảo vệ khỏi điều xấu. Trong văn hóa Nhật Bản, hổ thường xuất hiện cùng rồng trong một hình xăm để tượng trưng cho sự cân bằng giữa hai thế lực đối lập (rồng – trời, hổ – đất).
2.3. Cá chép (Koi – 鯉)
Hình xăm cá chép tượng trưng cho sự kiên trì, bền bỉ và khả năng vượt qua khó khăn. Theo truyền thuyết Nhật Bản, cá chép có thể bơi ngược dòng và biến thành rồng, đại diện cho sự vươn lên trong cuộc sống.
2.4. Phượng hoàng (Hō-ō – 鳳凰)
Phượng hoàng trong Irezumi là biểu tượng của sự tái sinh, bất tử và hòa bình. Đây là một trong những hình xăm thường thấy ở phụ nữ, thể hiện sự duyên dáng nhưng cũng đầy uy quyền.
2.5. Oni (鬼) – Quỷ Nhật Bản
Oni là những linh hồn mạnh mẽ trong văn hóa Nhật Bản, thường xuất hiện với hình ảnh mặt quỷ, đôi sừng và nụ cười đáng sợ. Hình xăm Oni có thể mang hai ý nghĩa: cảnh báo kẻ xấu hoặc bảo vệ chủ nhân khỏi những thế lực xấu xa.
Kết thúc phần 1
Nghệ thuật xăm hình Nhật Bản (Irezumi) không chỉ là một hình thức trang trí cơ thể mà còn chứa đựng nhiều giá trị văn hóa và triết lý sâu sắc. Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ cùng khám phá quy trình xăm Irezumi truyền thống, sự khác biệt giữa xăm tay và xăm máy, cũng như xu hướng xăm Irezumi hiện đại.
Bạn có muốn biết cách chăm sóc hình xăm Irezumi để giữ màu sắc lâu bền? Hãy tiếp tục đọc phần 2 của bài viết nhé!
